Yazı ve Fotoğraflar: Hakan Eğilmez, Video: Seoro Oh
15-19 Temmuz 2019 tarihleri arasında, ilgili birim tarafından planlanan dalış çalıştayına son iki gün kala işlerimi ayarlayarak gidebildim. Türkiye Mağara Kurtarma Komisyonu adına benim katıldığım çalıştaya Polonya, Hırvatistan, Slovenya, Macaristan, Avusturya ve Norveç’ten gelen toplam oniki mağara dalıcısı katıldı. Çalıştay’ın odağı, Hırvatistan’daki Modric ve Bosna-Hersek’teki Bastasica mağaralarındaki su altı mağara kurtarma tatbikatlarıydı.
TMF olarak, ECRA’nın kurtarma misyonunda görev alan bizlerin, mağara sualtı kurtarma biriminde olması Kasım ayında İstanbul’da yapılacak senelik toplantı öncesinde neler yapılabileceğini göstermiş oldu. Slovenya-Hırvatistan-Bosna-Hersek üçgeninde araç ile kat edilen yollar, kalınan güzel yerler, dalınan mağaralar benim için ayrı bir keyif vesilesi oldu. Bu bağlamda organize eden Robert Andic’e ayrıca teşekkür etmek gerekir.
Modric Mağarası
Mağaraların yapısal özellikleri daha önce dalmadığım nitelikte idi. Hırvatistan’ın Zadar kentine yakın olan Modric mağarası, denizden girilen ağız kısmını 30 metre derinlikte başlatarak, sonrasında içine 1,5 km penetrasyon imkanı tanıyan ve tatlı su ile yer değiştiren özelliklere sahip. Bu mağara biraz dar olması sebebi ile ilk giriş kısmı bulandıktan sonra görüş nispeten iyileşiyor. Burada 300 metre girişten sonra mağara -35 metre sonrasında yükselerek devam ediyor. Açık sistem ile dalanlar ilk 300-350 metre aralığında daldılar. Rebreater ve Scooter kullananlar daha içerilere giriş yaptılar.
16 Temmuz akşamı Hırvat Dağ-Mağara arama kurtarma biriminin Modric yakınlarındaki tesisinde konakladık. 17 Temmuz dalış sonrasında Modric-Dvar (Bosna Hersek) geçerek 17 ve 18 gecesi Dvar yakınlarında dağ köyündeki turistik kır evinde kaldık. 18 ve 19 günleri, Bastasica mağarasında dalışları yaptık. Bu mağara’dan çıkan su bölgedeki Unac nehrinin kaynağı. Mağaraya 300 metre malzeme taşıdıktan sonra, ilk giriş ile -18 metreye inerek daralan bir geçitten sonra genişleyen bir formda 15×15 boyutlarında 30 metreye kadar iniyor. 30 metre’ye gelindiğinde geniş bir şaft aşağı doğru inmeye devam ediyor.
Ben burada 44 ve 49 metre olmak üzere toplamda 80 dakikalık dalışlar yaptım. Su 8 derece idi. Açık sistem dalan 4 kişilik ekibimizin planı bu doğrultuda gelişti. Hava ile daldığımız için narkotik etkiye açık bir dalışlar oldu. Kapalı sistemler(rebrater) ile dalanlar daha derine -80 metre civarına inerek uzamda daha uzun mesafeleri kat ettiler. Burada kullanılan ekipmanlar 2 sualtı motoru (scooter) 2 rebreathater olacak şekilde birbirini yedekleyen mantıkta kullanılıyor (toplamı 40 bin euro). Cave Craft isimli bir program kullanılmak sureti ile (tekne iskandili gibi bir pervane hareket halinde datayı kayıt altına alarak mesafeyi doğu ölçüyor) toplamda 80 dakikalık görüntü aldım ama görüş 8 metre civarında olduğu için net görüntüleri sonra paylaşacağım. Dalınan ekipmanları herkes kendi aracında getiriyor.
Bölgede Çok Sayıda Mağara Var
Bölgede çok sayıda mağara var. İtalya Elephanta mağarasındaki gibi suyun çıkış yaptığı yerden 100-200 metre derinliklere dalmak mümkün oluyor. Ya da çok uzun penetrasyonlar 1,5 – 2 km civarındaki mesafeleri sualtı motorları ile yetebilecek havayı da kapalı sistem (rebreather ile sağlanıyor). Malzemenin pahalı ve hassas olması kullanıcı sayısını azaltsa da ileride bu tarz malzeme ile daha çok mağara dalışı yapılacağı aşikar. 25-31 Ağustos 2019 tarihleri arasında, Bosna-Hersek (Mostar), Karadağ, Makedonya, Sırbistan ülkelerinde Balkan Cave Summit toplantısı çerçevesinde mağara dalışları yapılacak. Ben de bu kısma katılmayı planlıyorum. Bu dalışlara gelen mağara dalıcılarının bir kısmı da 2019 Kasım ayında İstanbul’da yapılacak ECRA toplantısına gelecek. Burada yapılacak olan sunumları kaçırmamak gerekiyor.
Bosna Hersek’ten Bihaç üzerinden Hırvatistan’a geçerken sınırda 1,5 saat beklediğimizden gece uçağını ertesi güne alarak 19 akşamı Slovenyada kalarak, ertesi gün İstanbul’a iniş yaptım.
Bu imkanı sağlayan ECRA ekibine TMF adına teşekkürlerimi sunarım.
